بم سرزمین قنات و قدمت

به گزارش پایگاه خبری فرا وحدت قنات یکی از عمده‌ترین و الگویی بسیار پرکاربرد و علمی در منابع تأمین آب به‌شمار می‌رفته و همین کاریزها بودند که ظرفیت آبدهی به مزارع را برعهده داشتند که با ورود فناوری جدید، چاه‌های عمیق جانشین قنات و استفاده از موتور پمپ بتدریج رایج شد و تمامی مناطق ایران را دربر گرفت، که به باور خیلی‌ها کاش بر همان سنت کاریز وفادارتر می‌ماندیم.

احداث چاه‌های عمیق بدون برنامه‌ریزی خود باعث خشک شدن بیشتر قنات‌ها شده به گونه‌ای که احیای آنها امکان‌پذیر نیست زیرا حفر چاه‌های عمیق سطح آب را به میزان زیاد پایین برده‌است.
اما آیین گل و گلاب در روز ملی قنات یعنی ۴۰ روز بعد از نوروز برگزار می شده است زیرا در این روز قنات ها به بیشترین دِبی (آبدهی) خود می رسند.
در این روز مُقَنی ها با گل و گلاب و وضو وارد قنات می‌شدند و قنات را گل‌ریزان می کردند که از همان تاریخ کار در قنات توسط مُقَنی ها در طول سال شروع می شده است.

آیین گلریزان و گلاب‌باران قنات بیش از ۵۰ سال در بم برگزار نشده و از یادها فراموش شده بود که مجدد این آیین از سال ۱۴۰۱ احیا شده است.

آمدیم از نیکان و اجدادمان تشکر کنیم

ظهر روز چهارشنبه هفته جاری این سنت در بم برگزار شد و سرپرست فرمانداری این شهرستان در حاشیه مراسم گلباران و گلاب پاشی قنات های عیسویه و نجمیه روستای اسفیکان ضمن تشکر از زحمات محمد برشان، پژوهشگر و مدیر مرکز قنات استان کرمان که با عشق و علاقه به دنبال توسعه قنات هاست بر اهمیت کاریزها تاکید کرد.

وحدت عیدی افزود: در بدو مسؤلیتم در بم برایم سئوال بود که جدید ترین قنات‌های بم کجا هستند.

وی توضیح داد: لذا از کهنسالان منطقه درباره قنات هایی که جدیدا احداث شدند پیگیر بودم.

عیدی با بیان این سئوال که آیا هر ساله قنوات بم لایروبی می‌شوند ادامه داد: اکثر مردم گفتند زمانی که زلزله آمد و قنوات خراب شدند فقط آن زمان قنوات را لایروبی کردند که این نشان می‌دهد از قنوات به تاریخ ما و در تاریخ بم همچنان بوده است و ما باید قدر این قنوات را بدانیم.

وی اضافه کرد: در این مراسم آمدیم از نیاکان و اجدادمان که این علم را به ما یاد دادند و به نام ایران بزرگ ثبت کردند تشکر کنیم.

سرپرست فرمانداری بم همچنین اعلام آمادگی کرد سال آینده در جای مناسبی و با شرایط و وضعیت بهتری در کنار جشن خرما، جشن قنوات پر بارتر و پر رنگ تر برگزار شود..

وی با اشاره به ثبت جهانی ۲ قنات اکبر آباد و قایم آباد در برپاست بم بیان کرد:امید است همه دستگاه های متوالی کمک کنند به کمک هم قنوات بیشتری را به ثبت جهانی برسانیم.

به گزارش پایگاه خبری فرا وحدت آیین گلباران و گلاب پاشی از زمان قدیم رایج بوده که در این مراسم علاوه بر ریختن گل و گلاب در مظهر، برای برکت و پر آب شدن قنات دعا می کردند.

آیین گلباران قنات ها از دوران باستان رسم بوده و همزمان در چندین شهر ایران از نهم تا ۱۸ اردیبهشت به مناسبت دهه قنات برگزار می شود.

وضعیت مقنی ها

متاسفانه به خاطر سختی کار و نبود امکان بیمه، جوان ها در چند دهه اخیر کمتر به کار مقنی تمایل نشان داده اند.
گزارش شده در محدوده ثبت جهانی بم ۵۲ قنات وجود دارد که پس از زلزله به ۳۵ رشته دایر رسیده اند.
۲ قنات اکیرآباد و قاسم آباد بم در سال ۱۳۹۵ در ردیف ۱۱ قنات ثبت جهانی کشور و به عنوان قنات های دوقلو و جوان در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفتند.
این ۲ قنات به نمایندگی شبکه قناتی بم ثبت شده اند. وجود قنات های پرآب در شهرستان، یکی از پتانسیل های گردشگری منطقه جنوب شرق استان کرمان محسوب می‌شوند که هر یک از این قنات ها حدودا ۲۰۰ تا ۳۰۰ هکتار اراضی تحت شرب دارند.

مقنیان جنوب شرق استان کرمان بسیار با تجربه و اکثرا به صورت موروثی در قنات ها کار می‌کنند.